Przejdź do zawartości

Krzyż Zasługi Wojskowej (Austria)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Krzyż Zasługi Wojskowej
Militärverdienstkreuz
Awers
Awers III klasy z dekoracją wojenną i mieczami
Awers
Awers I klasy z dekoracją wojenną
Awers
Awers I klasy z dekoracją wojenną i mieczami
Baretka
Baretka wojenna
Baretka
Baretka wojenna ze złotymi mieczami
Ustanowiono

24 października 1849

Powyżej

Order Korony Żelaznej

Poniżej

Krzyż Wojenny za Zasługi Cywilne

Krzyż Zasługi Wojskowej (niem. Militärverdienstkreuz, skrót: MVK) – austriackie i austro-węgierskie (od 1867 roku) odznaczenie za zasługi wojskowe, nadawane oficerom w latach 1849–1918. W 1914 roku podzielony na trzy klasy.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenie, pierwotnie jednoklasowe, zostało ustanowione 24 października 1849 roku przez cesarza Franciszka Józefa z inicjatywy feldmarszałka Radetzkiego, jako nagroda dla oficerów, którzy się wyróżnili na polu bitwy lub poprzez wzorową służbę w czasie pokoju.

12 stycznia 1860 dodano do krzyża tzw. dekorację wojenną, (Kriegsdekoration), w postaci wieńca laurowego między ramionami krzyża i od tej pory nadawano odznaczenie w tej formie "za szczególne czyny przed obliczem wroga", tylko w czasie wojny.

23 września 1914 krzyż został podzielony na trzy klasy i stał się faktycznie orderem, choć nigdy nie został nim formalnie. Poszczególne klasy mogły być nadawane wielokrotnie. Jako szczególne wyróżnienie ze strony monarchy krzyż mógł być nadawany z brylantami lub z wieńcem laurowym jako zawieszką. Dalsze zmiany statutów nastąpiły w latach 1916, 1917 i 1918. Odznaczenie z dekoracją wojenną mogło być nadane z mieczami na wstążce (dla III klasy) lub umieszczonymi między ramionami krzyża (dla I i II klasy).

Odznaczenie zostało zniesione w 1918.

W polskich publikacjach z okresu nadawania odznaczenia bywało określane jako Wojskowy Krzyż Zasługi[1].

Insygnia

[edytuj | edytuj kod]

Insygnia 1849–1860

[edytuj | edytuj kod]

Oznaką był wykonany ze srebra. Srebrny krzyż typu kawalerskiego, z obramowaniem pokrytym czerwoną emalią. W medalionie środkowym awersu, również obramowanym na czerwono, napis VERDIENST (zasługa). Rewers był gładki, nieemaliowany. Order noszony był na piersi na wstążce Medalu za Dzielność (Tapferkeitsmedaille), białej z czerwonymi paskami, połączonymi poziomymi czerwonymi prążkami, wiązanej w trójkąt, wg zwyczaju austriackiego.

Insygnia 1860–1918

[edytuj | edytuj kod]

Poprzednią formę oznaki zachowano, ale pokryto krzyż obustronnie białą emalią. W roku 1914 dodano I klasę – krzyż o średnicy 62 mm, noszony na agrafie na lewej piersi (nadawany tylko feldmarszałkom, oraz dowódcom armii i korpusów), oraz II klasę (39 mm), noszoną na szyi. Dotychczasowy krzyż stał się III klasą. Wieniec laurowy między ramionami krzyża wszystkich trzech klas pokryto zieloną emalią.

Z okazii 85. rocznicy urodzin cesarza Franciszka Józefa, 18 sierpnia 1915 przekazano sędziwemu monarsze krzyż I klasy wykonany w złocie i ozdobiony brylantami i rubinami, sfinansowany ze składek korpusu oficerskiego Austro-Węgier, który znajduje się obecnie w skarbcu wiedeńskiego Hofburgu. Nie wiadomo, czy cesarz go nosił.

Odznaczeni

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej.

Krzyż z brylantami

[edytuj | edytuj kod]

Niższe klasy odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Kronika. Odznaczenie przemyślan. „Echo Przemyskie”, s. 5, Nr 88 z 2 października 1916. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]